Ignacy Jan Paderewski

Ignacy Jan Paderewski urodził się 6 listopada 1860 roku w Kuryłówce w zaborze rosyjskim.

Matka Poliksena z domu Nowicka zmarła w kilka miesięcy po jego urodzeniu, ojciec Jan Paderewski pracował jako zarządca majątków ziemskich.

(15 - letni Paderewski z ojcem)

Gdy Ignacy był 3-latkiem, ojciec zdecydował się na udział w powstaniu styczniowym, co okupił rocznym pobytem w więzieniu.
Wychowaniem małego Ignacego i jego starszej siostry Antoniny zajmowali się: ojciec, ciotki, a od roku 1867 druga żona ojca.

Ignacy Jan od wczesnych lat dziecięcych wykazywał zamiłowanie do muzyki. Gry na fortepianie początkowo uczył go domowy nauczyciel. W 1872 roku dwunastoletni Paderewski podjął studia muzyczne w Konserwatorium warszawskim. Do grona jego nauczycieli należeli: G. Roguski, J. Janothy, P. Schlözer, R. Strobel, J. Oliwiński, Wł. Żeleński.

W 1878 roku po otrzymaniu dyplomu młodemu muzykowi (okazał się najlepszym ze wszystkich absolwentów) zaproponowano pracę w Konserwatorium w charakterze nauczyciela fortepianu. Okazał się nauczycielem doskonałym, ale pracy pedagogicznej nie lubił.

W 1880 roku dwudziestoletni Paderewski poślubił Antoninę Korsakównę. W rok później, 18 maja 1881 roku Antonina zmarła zostawiając męża z kalekim, kilkumiesięcznym synkiem.
Paderewski będąc indywidualnością wybitną postanowił studiować dalej w jednym z liczących się ośrodków Europy Zachodniej. Wybór padł na Berlin. W Berlinie (1881-82) studiował kompozycję u H. Urbana i kontrapunkt u F. Kiela.

W 1884 roku udał się do Wiednia, gdzie pod okiem T. Leszetyckiego doskonalił swój kunszt pianistyczny. W międzyczasie dał się poznać jako kompozytor dzieł fortepianowych. Powstały wówczas m.in.: miniatury fortepianowe, Sonata na skrzypce i fortepian a-mol (1880), Fantazja polska na fortepian i orkiestrę op. 19 (1883).

Początek wielkiej kariery muzycznej Ignacego Jana Paderewskiego przypadł na rok 1887. Był to koncert na cele dobroczynne, w którym obok Paderewskiego wystąpiła słynna włoska śpiewaczka Paulina Lucca. Paderewski okazał się artystą tak znakomitym, że po koncercie okrzyknięto go genialnym muzykiem. W 1888 roku odniósł kolejne sukcesy w Paryżu i Londynie. Od tego momentu sale koncertowe Europy stanęły przed nim otworem.

W 1890 roku po swoim debiucie w Europie wielki artysta zawitał do Poznania. Dał wówczas dwa koncerty: 13 lutego w sali J. Lamberta przy ulicy Piekary, 15 lutego w sali Teatru Polskiego przy ulicy Berlińskiej (dzisiejsza 27 grudnia) na cele dobroczynne. Poznańskie koncerty Paderewskiego poza aspektem artystycznym miały swój oddźwięk polityczny. Do Wielkopolan przyjechał artysta-muzyk, kompozytor, obywatel świata, który mógł, chciał i mówił głośno o Polsce, który grał polską muzykę, szczególnie-tak bliską sercom wszystkich-Chopina. Drugi raz Paderewski koncertował w Poznaniu w listopadzie i grudniu roku 1901.

Pierwsze amerykańskie tournée Paderewskiego miało miejsce w 1891 roku. Stało się ono wielkim sukcesem zarówno artystycznym jak i finansowym polskiego muzyka. Od tego momentu rozpoczęła się także jego wieloletnia kariera wirtuozowska. W swym koncertowym życiu grał on: w prawie wszystkich krajach Europy, obu Ameryk, Afryce (1912), Australii (1904).

W 1899 roku Ignacy Jan Paderewski ożenił się powtórnie z Heleną Rosen primo voto Górska (zm. 1934). W tymże samym roku osiedlił się w Riond-Bosson pod Morges (Szwajcaria).

W międzyczasie-owacyjnie przyjmowany wszędzie-pianista wiele komponował. Powstały wówczas tej miary dzieła co: Koncert a-moll na fortepian i orkiestrę op. 17 (1888), opera 'Manru' (1900), Sonata fortepianowa es-moll op. 21 (1903), Symfonia h-moll 'Polonia' (1907). (Jak podają źródła przestał komponować ok. roku 1907)

Miarą patriotyzmu i ukochania ojczystego kraju stało się ufundowanie przez mistrza Paderewskiego i podarowanie narodowi polskiemu Pomnika Grunwaldzkiego.

Pomnik odsłonięto 15 lipca 1910 roku w Krakowie. Autorem pomnika był polski rzeźbiarz Antoni Wiwulski. Słynne stały się słowa Paderewskiego wygłoszone w czasie uroczystości: 'Nie dać się ruszyć z ziemi, z wiary, z języka, z ducha polskiego. Stać murem aż przyjdzie odrodzenie'.

W 1913 Paderewski osiedlił się w Ameryce a letnie miesiące spędzał w Szwajcarii.

Podczas I Wojny Swiatowej rozpoczął działalność polityczną. M.in. w latach 1917-1919 był członkiem Polskiego Komitetu Narodowego w Paryżu i jego reprezentantem w Stanach Zjednoczonych.

25 grudnia 1918 na pokładzie brytyjskiego krążownika 'Concord' I. J. Paderewski przybył do Gdańska, a stamtąd 26 grudnia do Poznania.

Poznań zgotował mu niepowtarzalną owację. Mimo mroku na ulice wyległy tysiące poznaniaków z pochodniami (Niemcy wyłączyli prąd).Od dworca kolejowego wzdłuż całej trasy aż do hotelu Bazar pozdrawiały go wiwatujące tłumy.

Z balkonu hotelu Paderewski wygłosił do zebranych płomienną mowę, którą zakończył słowami: 'Niech żyje zjednoczona, wolna i wielka Polska z własnym wybrzeżem morskim'. W drugim dniu pobytu mistrza w Poznaniu wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Tłumione od półtora wieku uczucia patriotyczne Wielkopolan znalazły ujście w czynie zbrojnym.

1 stycznia 1919 roku Paderewski wyjechał do Warszawy, a 14 stycznia tegoż roku Józef Piłsudski mianował go premierem pierwszego polskiego rządu (na tym stanowisku pracował prawie rok).

Czynną działalność polityczną zakończył w 1922 roku i w tym samym roku wrócił do fortepianu. Powrót Paderewskiego-pianisty amerykańska publiczność przyjęła z ogromnym entuzjazmem.

W 1924 roku I. J. Paderewski ponownie odwiedził Poznań. Była to zarazem ostatnia wizyta 64-letniego artysty w kraju, którego już miał więcej nie zobaczyć. Uniwersytet poznański nadał mu-trzeci w Polsce, po uniwersytetach we Lwowie (1912) i Krakowie (1919) doktorat honorowy w dziedzinie filozofii (Paderewski był doktorem honoris causa także uniwersytetów amerykańskich).

W lipcu 1931 w Poznaniu odsłonięto pomnik prezydenta W. Wilsona dłuta amerykańskiego rzeźbiarza G. Borgluma ofiarowany przez Paderewskiego mieszkańcom Poznania.

W latach 1937-1940 sędziwy pianista wraz z L. Bronarskim i J. Turczyńskim pracował nad redakcją Dzieł wszystkich Fryderyka Chopina.

Po zajęciu Polski przez wojska hitlerowskie w 1940 roku Paderewski stanął na czele rządu emigracyjnego a 23 września tegoż roku udał się do Stanów Zjednoczony. Tym razem był gościem Prezydenta. W Stanach konsekwentnie apelował o pomoc dla Polski. Jego słynne przemówienie radiowe z 13 kwietnia 1941 roku transmitowane było na całą Amerykę. W marcu 1940 roku 80-letni artysta dawał koncerty na rzecz Funduszu Pomocy Polsce.

21 czerwca 1941 roku Hitler napadł na Związek Radziecki. Na Paderewskim wiadomość ta zrobiła ogromne wrażenie, wiedział że to moment przełomowy w wojnie. Niestety, nie doczekał jej końca. 29 czerwca 1941 roku ok. godz. 23 Paderewski zakończył swe pracowite życie. Po śmierci odznaczony krzyżem Virtuti Militari pochowany został na cmentarzu zasłużonych w Arlington. W 1992 roku prochy jego zostały sprowadzone do Polski i złożone w krypcie Katedry warszawskiej.

Wirtuoz kompozytor, pedagog, polityk, biznesmen, orator, poliglota i filantrop, którego całe życie wypełniała ciężka praca. Dzięki niej stał się jednym z najwybitniejszych pianistów swej epoki.

Paderewski był jednak przede wszystkim gorącym patriotą. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że jako działacz polityczny nigdy nie reprezentował partykularnych interesów partyjnych.

Celem nadrzędnym było dla niego Państwo, jego niezawisłość, siła i wewnętrzna spójność. O zgodę i współpracę wszystkich Polaków walczył Paderewski nieustannie.

Towarzyszący popularności sukces finansowy Paderewski wykorzystał w działalności publicznej. Majątkiem dzielił się hojnie zarówno z rodakami, jak i obywatelami wielu innych krajów.
Zasilał fundusze i fundacje, z jego udziałem finansowym powstawały sale koncertowe i pomniki, m.in. monumenty Debussy’ego i E. Colonne’a w Paryżu, pomnik Liszta w Weimarze, Beethovena w Bonn, Chopina w Żelazowej Woli, Kościuszki w Chicago, łuk Waszyngtona, Pomnik Grunwaldzki w Krakowie.

Wiele krajów obdarowało Paderewskiego najwyższymi zaszczytami w uznaniu zasług artystycznych, patriotycznych, ale też ze względu na hojność artysty dla weteranów wojennych, środowisk twórczych i intelektualnych.
Artysta otrzymał m.in. Order Imperium Brytyjskiego, francuską Legie Honorową, odznaczenia Belgii, Hiszpanii, Włoch, Rumunii, Saksonii, Lombardii czy wreszcie Polski: Wielką Wstęgę Orderu Orła Białego, Order Polonia Restituta i pośmiertnie Virtuti Militari.


Paderewski to nie tylko wybitny muzyk, polityk, społecznik, ale także interesująca i bogata osobowość.

Wiele wycierpiał w życiu: dzieciństwo bez matki, aresztowanie ojca wspierającego Powstanie Styczniowe, utrata ukochanej pierwszej żony – zmarła po urodzeniu syna, nieuleczalna jego choroba (był sparaliżowany, zmarł w wieku 21 lat), śmierć drugiej żony zaangażowanej również w działalność patriotyczną i charytatywną, ataki przeciwników politycznych i krytyków muzycznych.

Lubił i chciał pomagać ludziom. Cechowała go niepospolita szlachetność, pracowitość, sumienność i dokładność. Nie znosił intryg – był lojalny zarówno wobec przyjaciół jak i przeciwników, ambitny i wrażliwy na krytykę.

Nad wszystkim dominowała u Paderewskiego głęboka miłość ojczyzny. Miał prawo powiedzieć: „poświęciłem całe życie dla mojej Ojczyzny. Służyłem jej z całego serca, ze wszystkich sił... To ona zawezwała mnie do służby...”

Prochy wielkiego Polaka przywieziono do wolnej Polski w 1992 roku, spoczęły w katedrze św. Jana w Warszawie. W uroczystości wziął udział prezydent Lech Wałęsa i specjalnie przybyły z USA George Bush.

Dla uczczenia pamięci wielkiego pianisty, kompozytora i męża stanu, który tak wielkie zasługi położył dla Polski, Sejm RP ogłosił rok 2001 Rokiem Paderewskiego. >>>


W tym samym 2001 roku, na wniosek społeczności szkolnej, Rada Miejska w Staszowie nadała Publicznej Szkole Podstawowej nr 2 imię Ignacego Jana Paderewskiego.