O duszpasterstwie w 1. batalionie 2. Pułku Piechoty Legionów w Staszowie
Na rynku wydawniczym ukazała się książka pt. „Służba duszpasterska w garnizonie Staszów”. To publikacja o żołnierzach 1. batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów i posłudze duszpasterskiej staszowskich kapelanów. W książce przedstawiony został rys historyczny duszpasterstwa wojskowego w Polsce w latach 1918-1939, organizacja duszpasterstwa wojskowego w Staszowie, święta i uroczystości religijne z udziałem żołnierzy 1. batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów oraz oświatowo-kulturalna działalność kapelanów w Staszowie. Omówione zagadnienia wzbogacone zostały dokumentacją zdjęciową. Książka posiada także przypisy i bibliografię.
W okresie międzywojennym Staszów był miastem wchodzącym w skład województwa kieleckiego i powiatu sandomierskiego oraz ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i handlowym. Miasto w tym okresie było również znaczącym garnizonem Wojska Polskiego. Dla potrzeb tej publikacji użyte zostało określenie garnizon, oznaczające „część wojska przebywającą stale w mieście”.
W latach 1923-1939 w Staszowie stacjonował 1. batalion 2. Pułku Piechoty Legionów 2. Dywizji Piechoty Legionów. Była to jednostka wywodząca się z Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Składał się z dowództwa, trzech kompanii strzeleckich (po 3 plutony) i kompanii ciężkich karabinów maszynowych, taboru i służby administracyjnej. 2. i 3. kompania oraz 1. kompania ciężkich karabinów maszynowych szkoliły żołnierzy z przeznaczeniem do Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), natomiast 1. kompania pełniła służbę wartowniczą i zabezpieczała działalność batalionu.
Duszpasterstwo wojskowe w II Rzeczypospolitej stanowiło nieodłączny element życia żołnierskiego. Wywodziło się z duszpasterstwa wojsk polskich w okresie Pierwszej Rzeczypospolitej i kultywowało jego tradycję, odwołując się równocześnie do chrześcijańskiej doktryny wojny sprawiedliwej.
Przez cały okres międzywojenny kapelani garnizonu Staszów brali aktywny udział w życiu religijno-patriotycznym regionu. Duszpasterstwo wojskowe miało duży wpływ zwłaszcza na żołnierzy pochodzenia chłopskiego, natomiast pogadanki i kazania księży znacząco uzupełniały pracę oficerów oświatowych. Kapelani przewodniczyli również w różnych rytuałach, ceremoniach i obrzędach wojskowych. Sprawowali posługę przy chorych i zmarłych. Błogosławili broń, budowle wojskowe, pomniki, tablice, pomieszczenia.
Do podstawowych materiałów źródłowych, na których oparto tę publikację, należą w większości dotąd niepublikowane materiały przechowywane w Archiwum Diecezjalnym w Sandomierzu zgrupowane w zespole Kurii Diecezjalnej Sandomierskiej. Wykorzystane zostały akta personalne poszczególnych księży pracujących w parafii Staszów, jak również akta dotyczące tejże parafii i dekanatu staszowskiego. Charakter pomocniczy miały zbiory zgromadzone w Archiwum Państwowym w Kielcach i w Sandomierzu. Przechowywane tam akta dotyczą działalności społeczno-politycznej księży oraz nadzoru nad instytucjami i stowarzyszeniami kościelnymi. Obok materiałów archiwalnych duże znaczenie miały także źródła drukowane, szczególnie w „Kronice Diecezji Sandomierskiej”. Niezastąpione okazały się katalogi duchowieństwa i parafii oraz niektóre tytuły prasy regionalnej, w tym czasopismo „Ziemia Sandomierska”. Oprócz źródeł istotne dla tematu publikacji były również opracowania zwarte i artykuły, zwłaszcza w bardziej ogólnym ujęciu podjętej problematyki. Ponadto wykorzystane zostały akta normatywne dotyczące ustawodawstwa wojskowego, regulaminy, instrukcje i wytyczne.
Autorka ma nadzieję, że książka ta przyczyni się do wzrostu wiedzy o historii Staszowa, w tym historii 1. batalionu 2. Pułku Piechoty Legionów. Publikacja jest dostępna zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej w formie PDF-u. Serdecznie zapraszam do lektury.
Agata Bazak
